به نقل از «ایسنا»

نابغه‌ی بادیسیپلین که در کنار سهراب سپهری جای می‌گیرد

تاریخ انتشار: ۵ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۵۸۳۳۰

جلال شباهنگی را می‌توان از جمله‌ چهره‌های شناخته‌شده عرصه هنر تجسمی دانست که آثارش با امضایی مشخص همراه بوده است؛ شباهنگی را با سرزمین‌های وسیع، شیشه‌های بداهه‌ و آثار گل و مرغش می توان شناخت که او را با سایر هنرمندان هم دوره‌اش متمایز می‌سازد. گویی او به رهایی، خلاقیت و آرامش جانی دوباره داده است و در میان قید و بند گرفتار نشده.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

جلال شباهنگی، هنرمند پیشکسوت طراح گرافیک، نقاش، مجسمه‌ساز و عضو پیوسته فرهنگستان هنر ۲۶ مرداد ماه دار فانی را وداع گفت.

او زاده ٢۴ آذر ١٣١۴ در تهران، از هنرمندان شناخته‌شده،  نقاش، طراح گرافیک و از اعضای پیوسته فرهنگستان هنر بود. 

لاله شمسی ـ هنرمند نقاش و پژوهشگر ـ در گفت‌وگویی با ایسنا درباره فعالیت‌های حرفه‌ای جلال شباهنگی توضیحاتی را ارائه کرد. او با اشاره به آغاز فعالیت حرفه‌ای  این هنرمند گفت: فعالیت حرفه‌ای جلال شباهنگی از سال ۱۳۴۹ از نمایشگاهی در دانشگاه برکلی آمریکا آغاز شد. او با استفاده از شخصیت منحصر به فردش، جایگاه ویژه‌ای را هم در تاریخ و هنر منظره‌سازی ایران تصاحب کرد.

لاله شمسی با اشاره به تاریخ منظره‌سازی در ایران که آغازش را به حاشیه‌نگاری دیوان سلطان محمد جلایر ارتباط می‌دهد، اظهار کرد: اگر مبدأ تاریخ منظره‌سازی سنتی ایرانی را هنرمندی به نام عبدالحی فرض کنیم که به صورت مستقل در حاشیه دیوان سلطان محمد جلایر منظره‌سازی کرده است، در ادامه این مسیر می‌توان به نقاشی رئالیستی مناظر در دوره مدرن که استاد حسین علی وزیری چهره شاخصش بوده است اشاره کرد، پس از آن می‌توان هنرمند شاخص منظره‌ساز دوران مدرن را سهراب سپهری تلقی کرد که دارای خوانش ویژه‌ای است و بی‌شک پس از او نیز می‌توان از جلال شباهنگی به عنوان چهره شاخص منظره‌سازی معاصر نام ببریم.

او با در نظر گرفتن خوانش کلمه مدرن به عنوان پدیده‌ای امروزی معتقد است که روایت جلال شباهنگی به زبان مدرن با آگاهی و شناخت کامل بوده است.

لاله شمسی گفت: جلال شباهنگی در روزآمدسازی هنرش پژوهش و کوشش آکادمیک ارزنده‌ای را آغاز کرد که او را در رده هنرمندانی همسو با خوانش معاصر قرار داده است. گرچه تولد هنر او در بستر هنر مدرن ایران شکل گرفت، اما از او به عنوان مبدع کادری به نام desertscape که شبیه به کادر landscape است نام برده شده؛ شباهنگی desertscape را با روند خود شخصی‌سازی و متعلق به خود کرد. البته استاد جلال شباهنگی تمام عناصر بصری آثار خود را درگیر کرده و منظم و مدیریت شده با شرایط خود فضا را شخصی‌سازی کرده است.

لاله شمسی تحلیلی از روایت شعر و نقش دشتستان استاد جلال شباهنگی ارائه کرد و در این زمینه گفت: به عقیده من شعر دشتستان‌ها سراشیبی لطیفی را داراست که توانسته ارجاعی به منتقد ارزشمند هنر اکسپرسیونیسم انتزاعی کلمنت گرینبرگ داشته باشد. کلمنت گرینبرگ معتقد بود اکسپرسیونیسم انتزاعی هر چه احساس گرایانه و درونی‌تر ظاهر شد، فاصله کمتری با ناب‌گرایی پیدا کرد. گرچه مصداق نظر کلمنت گرینبرگ، مارک روتگو و جکسون پولاک بودند که ستارگان جنبش اکسپرسیونیسم انتزاعی به شمار رفتند اما گذرگاه این تعریف استاد جلال شباهنگی را وارد یک گفتمان ناب‌گرایانه احساسی کرده بود، کما اینکه رویش فرم و رنگ در احساس شاعرانگی عمیقی که حاکم بر آثار ایشان است به چشم آمده و برابر نهاد مخاطب قرار گرفته است. 

او با اشاره به آثار گل و مرغ شباهنگی نیز گفت: درباره روایت آنچه که از هنر سنتی می‌دانیم، هنرمندی در اندازه جلال شباهنگی منشی وزین و سرشار از شناخت و گرامیداشت را به نمایش گذاشت. احتیاط و گرامیداشت بازخوانی آثار گل و مرغ او، ظرایفی را با درک عمیق ممکن ساخت. ظرافت و شاعرانگی شالوده هنر او بود پس در بازخوانی نه تنها وارد حوزه دفورماسیون نشد بلکه بر تاکید بر ارزش‌ها اصرار ورزید. نگاه مدرن استاد جلال شباهنگی بر معنای گل و مرغ ایرانی افزود و توانست با وجود وارد کردن گلدان با عنصر رئالیستی کمترین زخم را بر پیکر گل و مرغ بزند و آن را به سمت بلوغی ارزشمند رهنمون سازد. 

او با اشاره به شیشه‌های دمیدنی یا همان blowing glassهای شباهنگی اظهار کرد: شیشه‌های ساخت شباهنگی مسیر دوم او بود. این آثار را می‌توان آمیزه‌ای از بداهه دانست که عنصر اصلی آبستره معاصر و یادآور اکسپرسیونیسم انتزاعی است. استاد شباهنگی پژوهشگری ارجمند با درصد دقت بی‌نظیر نیز بود. او آفرنیش خود را با دیسیپلین خاصی که حاصل پژوهش‌های او بود هدایت و شیوه‌ای را با حساسیت خاص در به‌روزرسانی خلاقیت خود دنبال کرد، اما در عین حال شاعرانگی در تمامی آثار او مشهود است. 

لاله شمسی معتقد است که منظره سازی با شاکله‌ای مدرن و روحی معاصر امضای شخصی جلال شباهنگی است که بر هنر معاصر ایران ثبت شده است.

او اظهار کرد: دشتستان‌ها هم در فرم بصری نوآورانه خلق شدند و هم درون مایه رنگی اختصاصی شباهنگی را به نمایش گذاشتند. علاوه بر اینکه ماهیت سمبلیک رنگ‌ها نیز در این دسته از آثار او مد نظر است. او با تکنیک ایربراش سعی بر هر چه لطیف تر و شاعرانه‌تر جلوه دادن فرم‌ها دارد.

لاله شمسی با بیان اینکه عناصر تجسمی از پایه تا پرداز نهایی همه تحت مدیریت و تسلط شباهنگی قرار داشتند، گفت: نحوه مهندسی حساس استاد من را به یاد هنرمند مشهور هلندی  یوهانس ورمیر می‌اندازد. به نظر می‌رسد شیوه دقت او بر استحکام ترکیب‌بندی به گونه‌ای است که اگر یک نقطه جابه‌جا شود وحدت و شالوده کار به هم خواهد ریخت.

او ادامه داد: در آثار دشتستان شباهنگی، علاوه بر اینکه تک رنگی می‌تواند خوانشی سمبلیک را در متن اثر استاد جلال شباهنگی داشته باشد، رنگ در مرز بین نقاشی و گرافیک متوقف شده است؛ رنگ در عین پختگی نوعی جوهری و شفاف دارد که هوشمندی او در حرکت به سوی هنر معاصر را نشان می‌دهد. تنالیته آثار او با مهارتی بی‌نظیر به وسیله ایربراش کنترل شده و پوشش گیاهی روی تپه‌ها در سایز، تعداد و چینش گزیده و شخصی‌سازی شده است. مصرع‌های این شعر لطیف، بر توالی و ریتم آرام و شاعرانگی تصویر افزوده است. 

او در پایان اظهار کرد: جلال شباهنگی در فرایند مدرن و به‌روزرسانی هنر ایران شیوه‌ای لطیف و شاعرانه و پژوهش‌مدار را انتخاب کرد که وحدت هنر ناب را در خود حمل می‌کرد. هنری که در عین استفاده دیسیپلین شدید توانست به حدی احساسی و لطیف ارائه شود که در عین اینکه محصول سوبژکتیویته استاد است اما حاملی ارزشمند برای انتقال حس شاعرانه او نیز باشد.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: جلال شباهنگی اربعین 1402 اربعين حسينی نشست حکمرانی قرآنی عراق پياده روی اربعين رحمت امینی حمید جبلی سکولاریسم اربعین 1402 اربعين حسينی نشست حکمرانی قرآنی عراق اکسپرسیونیسم انتزاعی استاد جلال شباهنگی منظره سازی گل و مرغ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۵۸۳۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سیمینی که دانشور بود

سیمینِ دانشور و جلال آلِ احمد زوجی بی‌نظیر بودند و به هم می‌برازیدند! سیمین نویسندهٔ جریان‌سازی نبود اما آثارش صاحب‌سبک و منحصربه‌فرد است. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، زنده‌یاد سیمین دانشور را می‌توان پرچمدار داستان‌نویسی مدرن زنان معرفی کرد. هرچند نام دانشور در کنار جلال همواره و همیشه به یاد می‌آید، اما او هیچ‌گاه زیر سایه نام زنده‌یاد آل احمد قرار نگرفت. او به زنان ایران جرأت نوشتن داد؛ امری که بیشتر در گذشته در انحصار مردان بود و کم‌کم در دهه‌های گذشته شاهد تغییر بوده است.

هشتم اردیبهشت‌ماه سالروز زنی است که دنیای داستان‌نویسی زنان ایران را وارد مرحله جدیدی کرد؛ مرحله‌ای که پس از او نام‌هایی در یادها مانده و می‌ماند که ادبیات معاصر بخشی بزرگی از هویت خود را مرهون قلم آنهاست؛ از فریبا وفی و زویا پیرزاد گرفته تا شهرنوش پارسی‌‌پور و دیگران. سالروز میلاد او بهانه‌ای شده است تا برخی از اهالی فکر و فرهنگ یادی کنند از خالق «سووشون». احمدرضا بهرام‌پور، پژوهشگر و منتقد ادبی، در بخش‌هایی از یادداشتی که به همین مناسبت نوشته، آورده است:

سیمینِ دانشور و جلالِ آلِ‌احمد نیز زوجی بی‌نظیر بودند و به هم می‌برازیدند! آل‌احمد متفکّر و نویسندهٔ همه‌ فن‌ حریفی بود. او چهرهٔ جریان‌سازی بود و دریچه‌ای که به‌خصوص از منظرِ گفتمانِ فرهنگی به روی داستان‌نویسان گشود با همهٔ اما‌و‌اگرهایش هم‌چنان پیروانی دارد. مؤلفه‌های نثر پرتکاپوی او که مهم‌ترین دستاوردِ نویسندگی‌اش بود، در نویسندگان پس‌ از او تکثیر شده‌است. دانشور زمانی با آل‌احمد آشنا‌ شد که هرکدام‌شان تجربه‌هایی را در عالم نویسندگی از سرگذرانده‌ بودند. او نیز مانندِ جلال، هم در محافلِ روشنفکری (به‌ویژه «کانون نویسندگانِ ایران») فعّال بود و هم آثاری در زمینه‌های داستان‌نویسی، ترجمه و زیباشناسی در کارنامه‌اش دارد.

زنی با عطری از گل‌های نارنج

در بخش دیگری از این یادداشت آمده است: سیمین نویسندهٔ جریان‌سازی نبود اما آثارش صاحب‌سبک و منحصربه‌فرد است. این دو، به‌رغمِ آن‌که در پاره‌ای مسائل و مباحث چندان هم‌رأی‌ نبودند، اما «کُفوِ» هم بودند و به‌رغم اتفاق‌هایی که ممکن بود به جدایی‌شان بینجامد، عمری در کنارِ هم عاشقانه زیستند.

نامه‌هایی که جلال و سیمین به‌ هم‌ نوشتند در چند جلد منتشر شده و حاکی از این دلدادگی‌ها است. سیمین نه دنباله‌روِ جلال و جار و جنجال‌هایش بود و نه در برابرِ او قرار می‌گرفت؛ او همواره درکنارِ جلال می‌ایستاد، البته با حفظِ حریمِ شخصی‌ و مراقبت از استقلالِ فکری و ادبی‌ِ خویش. و جلال حضورِ مستقیم و غیرِ مستقیم و نمادین در آثارِ او نیز دارد. یوسفِ مبارزِ سووشون و سرِ پرشوری که دارد، غرب‌ستیزی‌های جلال را به‌یادمی‌آورَد. در جزیرهٔ سرگردانی نیز شخصیتِ واقعی و تاریخیِ آلِ‌احمد در بخش‌هایی از داستان حضور دارد.

 

همچنین قرار است به مناسبت سالگرد تولد زنده‌یاد دانشور و سالگرد ازدواج سیمین و جلال مراسمی فردا، 9 اردیبهشت‌ماه ساعت 14:30 در خانه-موزه جلال آل احمد واقع در تجریش، دزاشیب، خیابان شهید رمضانی، کوچه سیمین دانشور، کوچه پسندیده، بن‌بست ارض، پلاک 1 برگزار شود.

انتهای پیام/